Restrukturyzacja Getin Noble Banku S.A. postawiła frankowiczów w trudnej sytuacji, ponieważ z jednej strony ich szanse na odzyskanie nadpłaconych kwot kredytu maleją, a z drugiej nadal muszą dokonywać spłaty kredytu jaki uważają za podlegający unieważnieniu, doprowadzając jednocześnie do bezpodstawnego wzbogacania Banku, bezzasadnie zwiększając skalę koniecznych (w przypadku stwierdzenia nieważności umowy) rozliczeń między stronami.
Tym samym w przypadku orzeczenia przez sąd nieważności umowy kredytobiorcy mogą nie odzyskać tzw. nadpłaty, z tego względu, że nie ma jak wyegzekwować wyroku od banku w restrukturyzacji, dlatego jedynym rozwiązaniem wydaje się być złożenie wniosku o zabezpieczenie w postaci zawieszenia obowiązku spłaty rat na czas postępowania sądowego.
Treść pytania do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Z tego względu Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. XXVIII C 4020/21 zadał ważne pytanie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące sporu kredytobiorców z Getin Bankiem, a dokładnie: Czy art. 6 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w świetle zasady skuteczności i proporcjonalności, jak również art. art. 34 ust. 1 lit b i lit. g oraz 70 ust. 1 i 4 dyrektywy nr 2014/59/UE należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom prawa krajowego, zgodnie z którymi względem banku, wobec którego wszczęto przymusową restrukturyzację, niedopuszczalne jest uwzględnienie wniosku konsumenta o zarządzenie przez sąd środka tymczasowego (zabezpieczenia powództwa) polegającego na zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych wynikającego z umowy kredytu, która prawdopodobnie zostanie uznana przez sąd za nieważną na skutek usunięcia z niej nieuczciwych warunków umownych — tylko z tej przyczyny, że bank tej objęty został przymusową restrukturyzacją? Tym samym TSUE ma odpowiedzieć, czy można zawiesić spłatę raty na czas postępowania sądowego przeciwko bankowi w restrukturyzacji.
W tym miejscu musimy zaznaczyć, że odpowiedź udzielona przez TSUE będzie ważna nie tylko dla frankowiczów, których reprezentujemy, ale wszystkich klientów Getin Banku oraz samej procedury przymusowej restrukturyzacji. Naszym zdaniem przepisy ustawy o BFG są sprzeczne z dyrektywą 93/13. Oczywiście pełnomocnicy reprezentujący interesy Getinu nie podzielają tego stanowiska wskazując, że w założenia postępowania restrukturyzacyjnego brak jest wpisanej szczególnej ochrony konsumentów wynikającej z dyrektywy 93/13, więc ich zdaniem nie można mówić o sprzeczności ustawy o BFG z celami dyrektywy 93/13. Ponadto powołują się na twierdzenia, że zabezpieczenia polegające na zawieszeniu wymagalności wierzytelności banku o zapłatę rat, jako ograniczające uprawnienia banku są skierowane do majątku podmiotu objętego restrukturyzacją, a nie do majątku kredytobiorców. Podkreślają też, że dyrektywa 93/13 nie nakazuje uprzywilejowania roszczeń konsumentów w stosunku do innych wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, to tym bardziej nie ma podstaw do uprzywilejowanego traktowania roszczeń konsumentów powołujących się na niedozwolone postanowienia w procedurze uporządkowanej restrukturyzacji.
Nasza interpretacja polskich przepisów
Naszym zdaniem udzielenie zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego nie wpływa na majątek banku, a tym samym nie utrudnia restrukturyzacji. Spłacony kapitał, jak i nadpłata konsumenta, powinny być traktowane jako każda inna wierzytelność i jeśli nie zostaną zaspokojone dobrowolnie zgodnie z zasadami przymusowej restrukturyzacji, konsument zostanie odesłany do standardowego postępowania egzekucyjnego. Należy podkreślić w tym miejscu, że ani BFGU ani dyrektywa 2014/59/UE nie przewidują szczególnych uprawnień dla konsumentów, którzy zawarli umowy zawierające niedozwolone postanowienia umowne lub zostali poddani nieuczciwym praktykom rynkowym. Przeciwnie: Dyrektywa nakazuje równe traktowanie wierzycieli przewidzianych w niej kategorii.
Reasumując, przewidziany w art. 135 ust. 4 BFGU zakaz wszczynania postępowania zabezpieczającego w stosunku do podmiotu w przymusowej restrukturyzacji rozumiany jako zakaz wszelkich postępowań zabezpieczających koliduje z motywem 5 dyrektywy oraz art. 64 Konstytucji, co pozwala na odejście od literalnego brzmienia tego przepisu. Przyjęcie wykładni zwężającej, ograniczającej się jedynie do postępowań zabezpieczających dotyczących roszczeń pieniężnych, jest zgodne z celem BFGU oraz dyrektywy, gdyż zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego nie zmniejszają majątku banku. W konsekwencji należy uznać, że przewidziany w art. 135 ust. 4 BFGU zakaz wszczynania postępowań zabezpieczających nie obejmuje zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych, a tym samym, że wniosek powodów w sprawie niniejszej jest dopuszczalny.
Przepisy polskie czy unijne… kto ma rację?
W praktyce pojawiają się wątpliwości, czy krajowe przepisy o przymusowej restrukturyzacji nie są szersze niż unijne. Przywołany w pytaniu do TSUE art. 70 dyrektywy 2014/59 stanowi o tym, że państwa członkowskie zapewniają, by organy do spraw restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji posiadały uprawnienie do ograniczenia zabezpieczonym wierzycielom instytucji objętej restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją możliwości egzekucji zabezpieczeń w odniesieniu do wszelkich aktywów, ale z uwzględnieniem wpływu na prawidłowe funkcjonowanie rynków finansowych – ale w tej właśnie kwestii wypowiedzieć ma się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Z perspektywy naszej kancelarii mamy nadzieje, że TSUE pochyli się nad losem frankowiczów posiadających kredyt w Getin Noble Banku S.A., ponieważ niektórzy z naszych klientów nadal oczekują na pozytywne rozstrzygnięcie tej kwestii i to bez znaczenia dla właściwości miejscowej sądów w jakich zostały złożone pozwy (w większości naszej praktyki Warszawa i Opole).
Artykuł przygotowała Monika Mielnik.
